SLT

Aantal SLT 4: 69
SLT 6: 62
Serie 4: 2401-2469
6: 2601-2662
Fabrikant 4: Bombardier
6: Siemens
Vervoerder NS
Bouwjaar 2007-2012
Indienststelling 2009-heden
Samenstelling 4: mABk + mB + B + mABk
6: mABk + mB + AB + B + mB + mABk
Asindeling 4: Bo’ Bo’ 2′ 2′ Bo’
6: Bo’ Bo’ 2′ 2′ 2′ Bo’ Bo’
Spoorwijdte 1435 mm
Massa 4: 129 ton
6: 176 ton
Aslast C (max. 18,5 t)
Lengte over buffers 4: 69,36 m
6: 100,54 m
Breedte 2,84 m
Hoogte 4,21 m
Omgrenzingsprofiel G1 / UIC 505-1
Maximumsnelheid 160 km/h
Dienstsnelheid 140 km/h
Wieldoorsnee nieuw: 850 mm
gebruikt: 780 mm gebruikt: 780 mm
Minimale boogstraal 150 m (120 m op depots)
Vloerhoogte lage vloer: 850 mm
hoge vloer: 1055 mm
Deuren Elektrische zwenk-schuifdeuren
4: 12
6: 20
Deurbreedte 1300 mm
Zitplaatsen 1e klas 4: 40
Tot 2016: 6: 56
Per 2016: 6: 40
Zitplaatsen 2e klas 4: 144
Tot 2016: 6: 208
Per 2016: 6: 224
Aantal klapzittingen 4: 38
6: 68
Aantal staanplaatsen 4: 213 (4 per m²)
6: 348 (4 per m²)
Techniek
Stroomsysteem = 1.500 V
Aandrijving elektrisch
Overbrenging tramophanging
Vermogen 4: 1500 kW (6×250 kW)
6: 2000 kW (8×250 kW)
Treinbeïnvloeding ATB-EG + ETCS + ERTMS L1/2
Treinradio GSM-R
Remsysteem * elektropneumatische luchtdrukrem
* recuperatieve rem
Koppeling Scharfenberg

De Sprinter Lighttrain (SLT) is een type elektrisch treinstel van de Nederlandse Spoorwegen voor Sprinter-diensten in Nederland.

Geschiedenis

Reden van aanschaf

De stellen zijn aangeschaft ter vervanging van een groot deel van het uit de jaren zestig en zeventig stammende Mat ’64.

De eerste 35 nieuwe treinstellen werden in 2005 bij het consortium van Siemens en Bombardier Transportation besteld. Deze bestelling bestond uit 18 vierdelige (2401-2418) en 17 zesdelige (2601-2617) treinstellen. Op 24 januari 2008 arriveerde het eerste, vierdelige, treinstel 2402 in Nederland. Het tweede treinstel, bestaande uit zes delen, kwam op 18 februari onder materieelnummer 2602 naar Nederland, om vervolgens testritten te gaan maken.

Al in september 2007 kondigde de NS aan nog 64 van deze nieuwe Sprinter-treinstellen te bestellen. Deze tweede levering, bestaande uit 32 vierdelige (2419-2450) en 32 zesdelige (2618-2649) treinstellen, kwam vanaf najaar 2009 in bedrijf.  In 2009 is een derde levering van 32 stellen, verdeeld over 19 vierdelige (2451-2469) en 13 zesdelige (2650-2662) treinstellen, besteld. Vanaf maart 2011 vond de aflevering van deze derde levering plaats. Het laatste treinstel is op 3 mei 2012 aan NS overgedragen.

De eerste treinstellen werden in 2008 geleverd. Na diverse proefritten zonder reizigers werd de Sprinter Lighttrain op 23 februari 2009 ingezet op het traject Den Haag Centraal – Zoetermeer – Gouda – Utrecht Centraal, twee maanden later dan oorspronkelijk gepland. Tijdens de eerste ritten werden door servicemedewerkers informatiefolders en gebakjes aan reizigers uitgedeeld. Reizigers waren positief over het frisse interieur, de comfortabele zittingen en de gelijkvloerse instap waardoor er een goed overzicht ontstaat in de trein wat bijdraagt aan de sociale veiligheid.

Bij het proefbedrijf kwamen diverse problemen aan het licht, met name wanneer met een vierdelig en een zesdelig stel gekoppeld gereden werd. Daarom werd het proefbedrijf tussen 1 mei 2009 en december 2009 meermalen stopgezet; tussen 21 september 2009 en februari 2010 werd de levering van treinen onderbroken.

Kritiek

Na de levering van de eerste treinstellen bleken enkele kritiekpunten te ontstaan. De treinstellen zijn geleverd zonder toilet wat klachten van reizigers en NS-personeel opleverde over het ontbreken hiervan. Ook is de steek tussen de zitplaatsen, vooral die geplaatst zijn op podesten, nogal krap bemeten. In de winter van 2010/2011 bleek dat de treinen niet goed tegen sneeuw konden. Smeltwater veroorzaakte kortsluiting in de elektronica, waardoor twee derde van de Sprinter Lighttrains niet meer ingezet konden worden. Bombardier Transportation stuurde 30 technici vanuit Duitsland om de problemen te onderzoeken en te verhelpen. NS Reizigers heropende in samenwerking met NedTrain de eerder in het jaar gesloten werkplaats Zaanstraat in Amsterdam om te kunnen werken aan de defecte SLT-stellen. Om capaciteitsproblemen te beperken besloot NS Reizigers tevens om in deze werkplaats extra onderhouds- en veiligheidsbeurten te verrichten aan het Plan V-materieel dat anders afgevoerd zou worden. Voorts werden daartoe de eerder in het jaar terzijde gestelde DDM-1 met bijbehorende 1800-serie locomotieven opnieuw in dienst gesteld.

Vanuit verschillende hoeken was er kritiek op het beleid van NS Reizigers. Wat betreft de sneeuwproblemen ontdekte RTL Nieuws dat het onderwerp ‘winterhardheid’ bij de bestelling van de SLT-treinen geen rol speelde en drong reizigersorganisatie ROVER al voor de eerste problemen met sneeuw aan op het opnieuw in gebruik nemen van het DDM-1-materieel, omdat zij bang waren voor vele defecten bij het niet op winterhardheid geteste SLT-materieel. Het ontbreken van toiletten leidde tot een motie in de Tweede Kamer, waarna in de Hoofdrailnet-concessie 2015-2025 is opgenomen dat vanaf 2015 alle nieuw geleverde treinstellen een toilet moeten hebben, en vanaf 2025 alle NS-treinstellen voor de Hoofdrailnet-concessie een toilet moeten hebben.

Er is afgezien van een verdere vervolgbestelling voor 64 extra Sprinter Lighttrains. Hierdoor bleef Materieel ’64 langer op de baan. De laatste Sprinter Lighttrain werd in 2012 geleverd.

Ontwerp en bouw

Er zijn zowel vier- als zesdelige treinstellen, die door hun afwijkende korte baklengte qua lengte vergelijkbaar zijn met oudere typen drie- of vierdelige treinstellen. Met dit moderne materieel wordt tijdens het remmen elektrische stroom aan de bovenleiding teruggeleverd, waarmee andere treinen in de buurt gevoed kunnen worden. Afgeleid van de lengte van de vierdelige treinstellen (69,36 m) heet het materieel S70. De zesdelige treinstellen van 100,54 m lengte heten S100.

De treinstellen zijn ontwikkeld uit de Baureihe 425 van de Deutsche Bahn AG, en aangepast aan de eisen en wensen die door NS worden gesteld voor Sprinter-materieel. Zo werden onder meer buffers geplaatst. Deze zijn ook op de in hetzelfde jaar ontwikkelde treinstellen van de Baureihe 422 geplaatst. Door het gebruik van Jacobsdraaistellen zijn de bakovergangen kort en breed. Kenmerkend voor de SLT is de grote mate van transparantie. Deze wordt voornamelijk bewerkstelligd door het ontbreken van dwars-/kopwanden en tussendeuren. De eerste en tweede klas worden alleen door glazen deuren en tussenwanden van elkaar gescheiden. De treinstellen zijn onder andere voorzien van airconditioning, een reizigersinformatiesysteem met displays en automatische omroep, (beveiliging)camera’s en een noodoproepsysteem waarmee na bediening van de reizigersnoodrem akoestisch contact met de machinist mogelijk is. Daarnaast wordt dit intercomsysteem door conducteurs gebruikt om een bericht door de hele trein om te roepen. Zo kan een conducteur in de buurt van de deuren blijven als een bericht moet worden omgeroepen, waardoor hij/zij zich in (over)volle treinen niet hoeft te verplaatsen door de trein.

De vierdelige SLT-treinstellen zijn door Bombardier Transportation gebouwd in Hennigsdorf (casco) en in Aken (kop en afbouw). De zesdelige SLT-treinstellen zijn gebouwd in de Siemens vestiging in Uerdingen. Om de juiste verdeling van de (losse) rijtuigen tussen Bombardier en Siemens te realiseren is het laatste vierdelige treinstel niet door Bombardier maar door Siemens gebouwd.

NS gaat in samenwerking met een consortium van Bombardier en Siemens in Aken (Duitsland) de 131 treinstellen moderniseren. De treinstellen worden voorzien van onder meer grote nieuwe rolstoeltoegankelijke toiletten, een plek voor twee fietsen en een schuiftrede, zodat deze treinstellen beter toegankelijk worden. Ook komen er twee duidelijke plaatsen voor rolstoelen met daarbij een speciale noodknop (call for aid), waarmee de treinstellen aan de meest recente eisen op dit punt voldoen. In 2016 gaat het eerste treinstel naar Aken voor de inbouw van en -in een latere fase- tests met de schuiftrede. In 2017 gaat de ombouw van start. Na toelating door de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILenT) keren de compleet vernieuwde treinstellen stuk voor stuk tussen 2018 en 2021 terug op het spoor.

Inzet dienstregeling 2017

De SLT is bedoeld voor inzet op Sprinter-trajecten met korte halteafstanden, hierdoor komen ze met name in de Randstad goed tot hun recht. Door het grote acceleratievermogen en vele deuren wordt de reistijd verkort, en kan de capaciteit van de trajecten beter worden benut.

Anno 2017 is SLT terug te vinden op de volgende trajecten:

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
3300 Sprinter Leiden Centraal – Hoofddorp – Schiphol Airport – Zaandam – Purmerend – Hoorn Kersenboogerd Vanaf 20:00 uur niet tussen Leiden Centraal – Hoofddorp
4000 Sprinter Uitgeest – Zaandam – Amsterdam Centraal – Breukelen – Woerden – Gouda – Rotterdam Centraal
4300 Sprinter Hoofddorp – Schiphol Airport – Weesp – Almere Centrum – Almere Oostvaarders Enkele ritten naar Lelystad C
4600 Sprinter Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal – Weesp – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle
4700 Sprinter Uitgeest – Zaandam – Amsterdam Centraal Overdag gekoppeld aan serie 7400 naar Rhenen. Rijdt niet in het weekend.
5700 Sprinter Utrecht Centraal – Hilversum – Weesp – Schiphol Airport – Hoofddorp Rijdt niet ’s avonds.
5800 Sprinter Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal – Weesp – Hilversum – Amersfoort – Amersfoort Vathorst
6000 Sprinter Utrecht Centraal – Geldermalsen – Tiel In Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 6100 naar Woerden.
6100 Sprinter Woerden – Utrecht Centraal Rijdt niet na 20.00 uur en in het weekend. In Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 6000 naar Tiel.
6800 Sprinter Den Haag Centraal – Gouda – Gouda Goverwelle Rijdt niet ’s avonds en in het weekend
6900 Sprinter Utrecht Centraal – ‘s-Hertogenbosch In Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 7800 naar Den Haag Centraal.
7400 Sprinter Amsterdam Centraal – Breukelen – Utrecht Centraal – Driebergen-Zeist – Rhenen ’s Avonds en in het weekend alleen tussen Breukelen en Rhenen. In Amsterdam Centraal gekoppeld aan serie 4700 naar Uitgeest. Richting Rhenen rond 11.00, 13.00 en 15.00 uur scheef 21-39 interval in plaats van starre 30 minuten.
7800 Sprinter Den Haag Centraal – Gouda – Utrecht Centraal In Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 6900 naar ‘s-Hertogenbosch.