NS 500/600/700

Aantal 125
Nummering 501-510, 511-545, 601-665, (671-693), 701-715
Fabrikant English Electric Company (EEC)
In dienst 1946-1957
Asindeling C
Spoorwijdte 1435 mm
Massa 47 ton (701-715: 48,5 ton)
Aslast 15,7 ton (701-715: 16,2 ton)
Lengte over buffers 9,1 m
Maximumsnelheid 32 km/h
Aandrijving Dieselelektrisch
Vermogen 400 pk (501-510: 355 pk)
Tractiemotoren 2
Treinbeïnvloeding geen
Remsysteem directe rem 600/700: eenleidingrem

De NS-locseries 500, 600 en 700 zijn dieselelektrische locomotieven die tussen 1946 en 1998 werden ingezet door de Nederlandse Spoorwegen. Locomotieven van dit type dragen de bijnamen Bakkie of Hippel.

Met de komst van de Engelse legers naar Nederland aan het einde van de Tweede Wereldoorlog kwamen er ook Engelse locomotieven van het War Department mee. Hieronder waren drieassige diesellocs van een type dat al in de jaren dertig was ontwikkeld voor de London Midland and Scottish Railway (LMS). Na de oorlog werden diverse machines door de NS overgenomen. Na diverse ruilingen bleven er uiteindelijk tien ex-WD locs bij de NS, die in 1946 de nummers 501-510 droegen. Zij werden gebruikt voor rangeerwerk op grote stations zoals Utrecht en Zwolle en vanaf 1947 Rotterdam Feijenoord.

Omdat de tien Engelse tweedehands locomotieven goed bevielen werden er meer aangeschaft. Ook deze honderd locs kwamen weer uit de fabriek van English Electric Company (EEC) te Londen, maar werden nu nieuw geleverd.

Drie series

Na diverse vernummeringen viel de serie uiteen in twee groepen:

  • Locomotieven zonder doorgaande luchtrem, alleen geschikt voor rangeerwerk, dit werd de serie 500 (511-545);
  • Locomotieven met een Knorr doorgaande luchtrem, dus ook geschikt voor het trekken van lichte goederentreinen, dit werd de serie 600 (601-665);
  • Tot slot nog vijftien locomotieven die zonder motor uit Engeland werden geleverd en in Nederland van een Stork-Thomassen motor voorzien, na eerst andere nummers gehad te hebben, werd dit uiteindelijk de serie 700 (701-715).

Afgezien van het ontbreken van de treinberemming bij de 500-en en de motoren van de 700-en waren de locs gelijk.

De aflevering vond plaats tussen 1949 en 1957. Toen had de NS met de series 501-510, 511-545, 601-665 en 701-715 in totaal 125 drieassige locomotieven van Engels fabricaat. Zij waren zoals bij alle locomotieven toen nog gebruikelijk olijfgroen geschilderd. Alleen de tien ex-WD locs waren aanvankelijk grijs. Vanaf de jaren zeventig werden de nog in dienst zijnde locs in de huisstijlkleuren geel-grijs geschilderd.

De serie 700 deed vrijwel uitsluitend dienst vanuit het depot Rotterdam Feijenoord. De andere locs waren in het hele land aan te treffen. Ieder station waar treinen werden samengesteld had wel een of meer 500/600-en beschikbaar.

In 1963 kregen alle locs een blauw zwaailicht om voor het kruisende wegverkeer beter zichtbaar te zijn. In 1984 werd dit vervangen door een rood zwaailicht.

In het begin van de jaren zeventig waren er minder rangeerlocs nodig, mede als gevolg van de sluiting van vele los- en laadplaatsen. Dit resulteerde in de buitendienststelling van de kleine series 450 en 700 omstreeks 1972.

Voor rangeerwerk bij de Rotterdamse Waalhaven werden vier 600-en geschikt gemaakt voor radiografische bediening. In 1990-1991 werden nog eens 19 locs verbouwd. De in totaal 23 radiolocs werden vernummerd in 671-693. In 1992 werden ook de 625, 642, 649 en 659 nog verbouwd.

De vermindering van het wagenladingenvervoer en het meer rijden met bloktreinen in de goederendienst maakte in de jaren zeventig en tachtig veel rangeerlocs overbodig.

Buitendienststelling

De ex-WD locs 501-510 werden tussen 1969 en 1972 als eerste afgevoerd. Daarna volgden de 701-715 in 1972-1973. De serie 511-545 werd buiten dienst gesteld tussen 1976 en 1989. De serie 601-665 ging vanaf 1991 buiten dienst. In 2005 waren er bij Railion op papier nog circa tien locs in dienst, in de praktijk was dit aantal echter al vrijwel tot 0 gereduceerd.

Enkele locs zijn nog in dienst, waaronder een klein aantal het bedrijf Rotterdam Rail Feeding (RRF) als RRF-1 t/m 5, één exemplaar bij NedTrain (Utrecht) en twee exemplaren bij Cronifer in Moerdijk (de eerder aan de fa. Kandt verkochte blauwe 691, en de 633). Zeven locs zijn verkocht naar Groot-Brittannië, onder andere aan de MiddlePeak Railway. In 2010 nam EETC de van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij gehuurde loc 661 in gebruik voor het rangeren op de Watergraafsmeer. Op 26 maart 2014 keerde deze terug naar Beekbergen.

Stapelplaats Crailoo

Bij Stapelplaats Crailoo rangeerde tot 2013 de 647 en heeft nu het nummer Railpro 602 gekregen. Inmiddels is er versterking van nog 3 locs (waarvan 2 bedrijfsvaardig) afkomstig van Rotterdam Rail Feeding, de RPF 1 (NS 684), RPF 2 (NS 689) en RPF 3 (NS 679). Ze kregen daar de nummers Railpro 601, 603 en 604. Deze locs zijn overgeschilderd in het blauw/grijs van Railpro. Ook locomotief 640 afkomstig van Strukton onder nummer 300640 en genaamd Esther is aanwezig, doch niet bedrijfsvaardig. De locs staan vaak geparkeerd onder het dak van de Natuurbrug Zanderij Crailoo.

Museumlocs

Drie locomotieven werden opgenomen in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht: de 508, 512 en 629. De 673 staat ook in het museum ten behoeve van rangeerwerk en zes locomotieven kwamen terecht bij de VSM te Beekbergen: de 532, 604, 618, 636, 650 en 661. De 639 en 677 zijn in respectievelijk 2005 en 2007 bij de ZLSM te Simpelveld gekomen, waarvan de 639 in de groene kleur is geschilderd. De 521 vindt zijn thuis bij de SGB in Goes en is ook in groene kleur geschilderd. De 658 was eigendom van de Stoom Stichting Nederland te Rotterdam maar niet bedrijfsklaar. Ook de 660 heeft een bestemming gevonden; zij is tegenwoordig (weer groen geschilderd) te vinden bij de Museum Buurtspoorweg in Haaksbergen. Op 30 juli 2008 heeft de Stichting Stadskanaal Rail de voormalige NS 609 (ex-Strukton 300609) overgenomen van Strukton. Sinds mei 2010 is de 662 (RRF5) eigendom van de Stichting Spoorverleden Drachten en staat sinds 20 juni 2013 op het Philips-terrein aan de Lange West in Drachten. De 685 staat in het Midland Railway Center in Groot-Brittannië.

Maak jouw eigen website met JouwWeb